W styczniu br. przypadała 107. rocznica urodzin, a pierwszego marca 16. rocznica śmierci Krystyny Feldman – aktorki od lat 80. XX w. zawodowo związanej z poznańskimi teatrami Polskim i Nowym. W życiu zawodowym kierowała się maksymą: „Nie ma małych ról, są tylko mali aktorzy”.
Feldman urodziła się we Lwowie w rodzinie artystycznej. Ukończyła Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej w Warszawie. Była znana przede wszystkim z wyrazistych ról epizodycznych. Występowała w filmie, teatrze i Teatrze Telewizji, m.in. u Jerzego Antczaka, Olgi Lipińskiej, Jerzego Hoffmana, Stanisława Różewicza i Jerzego Kawalerowicza. Ponadto podkładała głos w polskiej wersji językowej „Wszystkiego o Ewie” Josepha L. Mankiewicza (jako Birdie Coonan). W 2004 roku, w wieku 88 lat, po raz pierwszy zagrała główną rolę filmową – w dramacie obyczajowym „Mój Nikifor” w reżyserii Krzysztofa Krauzego. Wcieliła się tam w postać łemkowskiego malarza-prymitywisty Epifaniusza Dwornika znanego jako Nikifor Krynicki. Kreacja spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem publiczności, krytyków oraz jurorów polskich i zagranicznych festiwali filmowych (w Manili na Filipinach, Rabacie w Maroku, Pune w Indiach oraz w Zimbabwe). Ponadto Krystyna Feldman była dwukrotną laureatką Polskiej Nagrody Filmowej – za rolę drugoplanową w filmie „To ja, złodziej” i rolę główną we wspomnianym „Moim Nikiforze”.
Oprócz miłości do teatru i sztuki filmowej była oddaną patriotką – w 1942 r. została zaprzysiężona w Armii Krajowej i służyła jako łączniczka. Z kolei w roku 1980 Służba Bezpieczeństwa wszczęła wobec aktorki postępowanie operacyjne o kryptonimie „Aranżerka”. Zaczęto ją nękać po podpisaniu listu w obronie autonomii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, stosując kontrolę korespondencji, częste rewizje w mieszkaniu i utrudniając karierę zawodową.
Feldman jest postacią silnie kojarzoną z Poznaniem i Wielkopolską. W mieście, tuż przy Teatrze Nowym, znajduje się zaułek jej imienia, a na Ratajach, gdzie mieszkała nieprzerwanie od roku 1979 – mural z jej wizerunkiem. Do dorobku Krystyny Feldman należy również powieść, której rękopis został odnaleziony już po jej śmierci; książkę wydano w 2016 r. – w setną rocznicę urodzin aktorki. Powieść jest dowodem jej artystycznej wszechstronności oraz tego jakim była czujnym obserwatorem kulis teatru i zwykłej codzienności.
Krystyna Feldman za swoją działalność otrzymała szereg odznaczeń, m.in. medal wojewody wielkopolskiego Ad Perpetuam Rei Memoriam (z łac. na wieczną rzeczy pamiątkę) za wybitne osiągnięcia artystyczne przez 60 lat pracy aktorskiej, Srebrny Krzyż Zasługi, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Odznakę „Zasłużony Działacz Kultury” oraz Order Uśmiechu przyznany w 2006 r. na wniosek dzieci z Poznania.
Karina Antczak
